رایانش ابری SaaS

در سالیان اخیر رایانش ابری SaaS به عنوان یکی از انواع متفاوت رایانش ابری بسیار مورد توجه واقع شده است. نرم‌افزار به عنوان سرویس یا همان SaaS خدمات مختلفی را در زمینۀ طراحی، توسعه، پشتیبانی، تعمیر و نگهداری، مدیریت و ارائۀ نرم‌افزارها در اختیار کاربران قرار می‌دهد. مقالۀ حاضر به تحلیل و بررسی این نوع رایانش ابری پرداخته است.

با ظهور فناوری رایانش ابری و با توجه به منابع، ابزارها و خدماتی که شرکت‌ها و ارائه‌ دهندگان خدمات ابری در زمینۀ برنامه‌های کاربردی، نرم‌افزارها، سخت‌افزارها، پست الکترونیک، خدمات وب و غیره ارائه می‌دهند، دیگر نیاز نیست که زمان، منابع انرژی و سرمایه‌های مالی و انسانی صرف این‌گونه خدمات شود. انواع متفاوت رایانش ابری به بهترین شکل ممکن و با هزینه‌ای مقرون به صرفه می‌توانند منابع و خدمات اصلی و مهمِ فناوری اطلاعات را برای سازمان‌ها، در خارج از محیطشان، تأمین و مدیریت کنند.

محیط رایانش ابری با کمک یکی از انواع متفاوت خود به نام رایانش ابری SaaS یا نرم‌افزار به عنوان سرویس، توانست که نگرش تازه‌ای را نسبت به فناوری اطلاعات در شرکت‌های تولید کننده و پشتیبانی کنندۀ نرم‌افزار به وجود آورد و تغییرات زیادی را در شکل طراحی، توسعه، پشتیبانی، تعمیر و نگهداری، مدیریت و ارائۀ نرم‌افزارها ایجاد کند. در رایانش ابری SaaS که به عنوان مهم‌ترین و پرکاربردترین نوعِ رایانش ابری نیز شناخته می‌شود، نرم‌افزارهای کاربردی مختلف براساس درخواست کاربران و معمولاً در قبال دریافت هزینه و از طریق اینترنت در دسترس کاربران قرار می‌گیرند. بدین ترتیب کاربران می‌توانند در هر مکان و هر زمانی و با کمک دستگاه‌های مختلفی همچون لپ تاپ، تبلت، تلفن‌های همراه، از نرم‌افزارهای مورد نیاز خود بدون نگرانی از بابت مسائلی مثل تأمین زیرساخت متناسب، سخت‌افزار، نصب، پشتیبانی، تعمیر و نگهداری استفاده کنند.

مقالۀ حاضر به منظور شناخت و آگاهی بیشتر در رابطه با رایانش ابری SaaS تهیه شده است.

رایانش ابری SaaS چیست؟

رایانش ابری SaaS یا نرم‌افزار به عنوان یک سرویس به کاربران این اجازه را می‌دهد تا به برنامه‌های کاربردی مبتنی بر محیط ابری در فضای اینترنت متصل شده و از آن‌ها استفاده کنند. از نمونه‌های معمول در این زمینه می‌توان پست الکترونیک، سیستم تقویم و ابزارهای آفیس (مانند مایکروسافت آفیس 365) را نام برد.

رایانش ابری SaaS یک راه‌حل نرم‌افزاری کامل را به کاربران ارائه می‌دهد، بدین صورت که کاربران می‌توانند براساس میزان پرداختی که به ارائه دهنده خدمات سرویس ابری انجام می‌دهند، نرم‌افزارهای مورد نیاز خود را خریداری کنند. همچنین تأمین کنندگان این نوع رایانش ابری شرایطی را فراهم کرده‌اند که با توجه به آن‌ها سازمان‌ها می‌توانند استفاده از خدمات برنامه‌های کاربردی را براساس نیاز خود اجاره کنند و کاربران آن‌ها هم می‌توانند با کمک اینترنت و به طور معمول از طریق مرورگر وب به این برنامه‌ها متصل شوند و از آن‌ها استفاده کنند. در واقع نرم‌افزارهای اجاره‌ای، نرم‌افزارهایی هستند که کاربران می‌توانند با استفاده از خدمات رایانش ابری، به جای خرید مجوز و نصب آن‌ها بر روی دستگاه‌های شخصی و یا سرور سازمانی، نرم‌افزارهای مورد نیاز خود را اجاره کرده و از طریق اینترنت در هر مکان و زمانی به آن‌ها دسترسی داشته باشند.

در رایانش ابری SaaS، همه زیرساخت‌های اصلی، میان‌افزارها، نرم‌افزارهای کاربردی و اطلاعات برنامه‌های‌ کاربردی، در مرکز دادۀ ارائه دهنده خدمات ابری قرار داده شده است. براساس همین موضوع ارائۀ‌ دهندۀ این نوع رایانش ابری، نرم‌افزار و سخت‌افزار را مدیریت می‌کند و با توافق‌نامۀ خدمات مناسب، قابلیت دسترسی و امنیت برنامه‌ها و اطلاعات کاربران را به خوبی تضمین خواهد کرد. رایانش ابری SaaS، همچنین به سازمان‌ها این امکان را می‌دهد تا به وسیلۀ یک برنامه کاربردی به صورت کاملاً مقرون به صرفه به سرعت پیشرفت کنند و امور متداول خود را به خوبی اداره کنند.

نحوۀ عملکرد رایانش ابری SaaS

نحوۀ عملکرد رایانش ابری SaaS به این ترتیب است که کاربران با استفاده از این روش می‌توانند به جای خرید مجوز و پرداخت هزینه برای تعمیر و نگهداری نرم‌افزار مورد نیاز خود، آن را از سوی ارائه‌دهندگان رایانش ابری SaaS برای مدت زمان خاصی مشترک شوند و استفاده کنند و از این طریق از پرداختن هزینه‌های مربوط به زیر ساخت، تعمیر و نگهداری، پشتیبانی و غیره بی‌نیاز شوند. در این روش تأمین کنندگان تمام مسائل مربوط به نرم‌افزارهای درخواستی از سوی کاربران را مدیریت می‌کنند.

خدمات رایجِ رایانش ابری SaaS

اگر شما از یک سرویس پست الکترونیکی مبتنی بر وب همانند Outlook، Hotmail و Yahoo Mail استفاده می‌کنید، باید بدانید که شما شکلی از یک سرویس  رایانش ابری SaaS را مورد استفاده قرار می‌دهید. به کمک این سرویس‌ها، شما می‌توانید از طریق یک مرورگر وب وارد حساب کاربری خود در فضای اینترنت ‌شوید و از نرم‌افزار پست الکترونیکی، که در شبکۀ ارائه دهندۀ سرویس ابری قرار داده شده است و پیغام‌های شما در آن‌جا ذخیره شده‌اند استفاده کنید. بدین ترتیب شما می‌توانید به عنوان یک کاربر و به کمک یکی از خدمات معمولِ رایانش ابری SaaS، به پست الکترونیک و پیغام‌های ذخیره شدۀ خود از طریق یک مرورگر وب و به وسیلۀ هر کامپیوتر یا دستگاهی که قادر به متصل شدن به اینترنت باشد دسترسی داشته باشید.

مثال‌های قبلی بیان شده از خدمات رایگان رایانش ابری SaaS برای استفاده شخصی در نظر گرفته شده‌اند. اما برای استفادۀ سازمانی کاربران می‌توانند برنامه‌های کاربردی سودمندی مانند پست الکترونیک، سیستم تقویم و حتی علاوه بر این‌ها برنامه‌های کاربردی پیشرفته و پیچیده‌تری مانند مدیریت ارتباط با مشتری (CRM)، برنامه‌ریزی منابع سازمانی (ERP) و مدیریت اسناد را از ارائه دهندگان سرویس‌های ابری اجاره کنند. کاربران برای استفاده از این برنامه‌های کاربردی از طریق اشتراک و یا با توجه به میزان استفاده، هزینه پرداخت می‌کنند.

مزایای رایانش ابری SaaS

• دسترسی به برنامه‌های کاربردی پیشرفته: سازمان‌ها با استفاده از این نوع رایانش ابری و به منظور فراهم کردن برنامه‌های کاربردی SaaS برای کاربران خود، نیازی به خرید، نصب، به روز رسانی و یا تعمیر و نگهداری هر نوع سخت‌افزار، نرم‌افزار و یا میان‌افزاری ندارند. سرویس SaaS حتی، نرم‌افزارهای سازمانی پیشرفته‌ای مانند برنامه‌ریزی منابع سازمانی (ERP) و مدیریت ارتباط با مشتری (CRM)، را برای سازمان‌هایی که قدرت مالی لازم برای خرید، استقرار و توسعه و مدیریت زیرساخت‌ها و نرم‌افزارهای مورد نیاز خود را ندارند را به صورت مقرون به صرفه فراهم می‌کند.
• پرداخت فقط در ازای نوع و میزان استفاده: با استفاده از این سرویس سازمان‌ها می‌توانند سرمایۀ مالی خود را ذخیره کنند، چرا که سرویس SaaS با قابلیت مقیاس‌پذیری بالای خود و به صورت خودکار می‌تواند خدمات متنوعی را متناسب با سطح نیاز و مصرفشان به آن‌ها ارائه دهد.
• استفاده از نرم‌افزارهای رایگان: کاربران می‌توانند اغلب برنامه‌های کاربردی SaaS را از طریق مرورگر وب خود و بدون نیاز به دانلود و نصب هر نرم‌افزار اضافۀ دیگری اجرا کنند. هر چند که تعدادی از این برنامه‌های کاربردی نیاز به پلاگین دارند و این به بدان معنی است که سازمان‌ها نیازی به خرید و نصب نرم‌افزار اضافه و خاصی برای کاربران خود ندارند.
• سهولت تجهیز کردنِ نیروی کار: SaaS به کاربران این امکان را می‌دهد که به راحتی نیروی کار خود را آماده کنند، زیرا کاربران می‌توانند از هر کامپیوتر و دستگاه تلفن همراهی که به اینترنت متصل می‌شود به برنامه‌های کاربردی و اطلاعات SaaS دسترسی داشته باشند. نیازی نیست که کاربران در مورد توسعۀ برنامه‌های کاربردی برای اجرا بر روی انواع مختلف کامپیوترها و دستگاه‌ها نگران باشند، چرا که ارائه دهندۀ خدمات SaaS قبلاً این کار را انجام داده است. علاوه بر این، حتی دیگر نیاز نیست که کاربران تخصص ویژه‌ای در زمینۀ مدیریت مسائل امنیتی بالقوه در رایانش تلفن همراه داشته باشند، برای اینکه یک ارائه دهندۀ خدمات ابری، خود، امنیت اطلاعات کاربران را بدون در نظر گرفتن نوع دستگاه مورد استفادۀ آن‌ها تضمین می‌کند.
• دسترسی به اطلاعاتِ برنامه‌های کاربردی از هر مکانی: با اطلاعات ذخیره شده در فضای ابر، کاربران می‌توانند به اطلاعات خود از طریق هر کامپیوتر یا تلفن همراهِ متصل شونده به اینترنت دسترسی داشته باشند و زمانی که اطلاعات در فضای ابر ذخیره می‌شود، حتی اگر کامپیوتر یا دستگاه کاربران با مشکلی مواجه شود و یا از کار بیافتد، هیچ اطلاعاتی از بین نمی‌رود.

فضای ابر به عنوان بستر آینده و رایانش ابری SaaS به‌عنوان فناوری نوظهورِ صنعت نرم‌افزار شناخته شده است و ارائه دهندگان نرم‌افزارها عقیده دارند که نرم‌افزارهای مبتنی بر دستگاه‌های شخصی در حال زوال هستند و وقت آن رسیده است تا کاربرانِ نرم‌افزار به سوی SaaS و رایانش ابری سوق پیدا کنند.